O LÉXICO DO NADAL

Dende o EDLG queremos contribuír a que moitas das palabras relacionadas co Nadal se usen en galego, e por iso fixemos dous vídeos moi divertidos, nos que o alumnado de 1º ESO A e C amosan bailando cales son as formas correctas.

Desfrutemos con sentidiño do Nadal en galego!

TURRÓN ANTOXO

 Redacción e audio: Diana Calvo Gallego, 1º ESO A.

Chegamos ao final do trimestre, e  ao principio das festas do Nadal, nelas non pode faltar o típico turrón.

Antoxo é unha marca de turrón artesán de chocolate, arroz inchado, con améndoas ou con albariño, 100 % galego e elaborado en Salvaterra do Miño, Provincia de Pontevedra.

A empresa  chocomiño é a encargada de elaborar este rico turrón. Comercialízase en tendas pequenas de toda Galicia.

Parte do éxito deste turrón é o praliné de abelá que o combinan con azucre, pasta de cacao e  lecitina. É un produto que só  o traballan de setembro a decembro e retírano da venta como máis tarde en marzo, sendo un produto de tempada, de aí a súa frescura. 

QUE SON OS COMETAS E CANDO PODEREMOS VER O PRÓXIMO COMETA NA TERRA?

 Redacción: Nuria Barreira, 1º ESO A

Os cometas son corpos celestes constituídos por xeo, po e rochas que orbitan ao redor do Sol seguindo diferentes traxectorias elípticas.   A diferenza dos asteroides, cométalos son corpos sólidos compostos de materiais que se  subliman nas proximidades do Sol. A gran distancia desenvolven unha atmosfera que envolve ao núcleo, chamada coma ou cabeleira, que está formada por gas e po. A medida que o cometa achégase ao Sol, o vento solar azouta o coma e xérase a característica cola.
Foi despois do invento do telescopio cando os astrónomos comezaron a estudalos máis detalladamente, advertindo entón que a maioría teñen aparicións periódicas.
Estes corpos celeste proveñen principalmente de dous lugares, a nube de  Oort e o cinto de  Kuiper. 

Cando poderemos ver o próximo cometa? 

O próximo 23 de xullo de 2021 a Terra poderá ver no seu máximo esplendor ao cometa  Neowise. O que máis brillará no últimos sete anos, de acordo a especialistas.

GAÑADORAS DO CONCURSO DE POSTAIS DE NADAL

Hoxe na biblioteca, durante o recreo, tivo lugar a entrega de premios das postais de Nadal.

Paula Gómez (4º ESO B), gañadora na modalidade de postal debuxada en papel.

Diana Calvo (1º ESO A), gañadora na modalidade de postal dixital.

PAN DE CEA, POSIBLEMENTE O MELLOR PAN DO MUNDO

 Redacción: Uxía Pérez Díaz, 1º ESO A

Un dos alimentos que seduce a todos os viaxeiros que pasan por Galicia , é algo tan sinxelo como o pan.

Entre todos os que se poden atopar en cada zona, caracterízase pola súa particular elaboración, o Pan de Cea, que conta coa Indicación Xeográfica Protexida. Elabórase con fariña de trigo , da que o 50% procede das variedades da Comunidade Autónoma de Galicia, coñecida coma “do país”, con adicción de auga potable e sal comestible, ao que se lle engade, para a súa fermentación, masa nai que procede dunha fermentación anterior. O amasado realízase en varias etapas, seguindo as técnicas ancentrais da propia zona, mediante un laborioso proceso artesanal. Por último, a masa cócese en fornos circulares de pedra granítica de deseño característico.

Ten unha forma alongada e redondeada nos seus extremos, cunha fenda transversal no centro da súa parte superior , diferenciando a peza en dúas partes iguais, curvadas e ensambladas entre si.

A obtención do produto ten un proceso artesanal, transmitido de xeración en xeración, adaptándose á lexislación actual sen perder a súa propia e característica identidade

QUE O GALEGO SEXA A SENDA DA TÚA VIDA! BO NADAL 2020!

 

Imaxe: Javier Rodríguez García.

SEXTO PROGRAMA DE RADIOCHIVITE

 

Sexto programa de Radio Chivite, a radio do IES Xesús Taboada Chivite, en Verín (Ourense).

Neste derradeiro programa do 2020. poderemos escoitar as seguintes seccións:

- Novas chivitianas: información sobre as actividades do noso centro, presentadas por Paula Gago e David Salgado (4º ESO - A). Inclúe a colaboración de Nuria Barreira, de 1º ESO A e Martina Dos Santos, de 1º ESO B, con novas sobre ciencia e a intervención do Coro de profes do instituto , dirixido por David Rodríguez Rivada, deseando boas festas cunha panxoliña.

- As nosas entrevistas:

Despedindo o primeiro trimestre entrevistamos ao noso director César Sánchez e a dous alumnos e dúas alumnas novos no centro (Javier Castrillo e Martina Dos Santos de 1º ESO B, Antia González de 1º BAC A e Andrés Gómez de 1º BAC B) para facer un balance do que está a suceder no comezo deste curso 2020/21.

- Bibliochivite: Javier Salgado (3º C) entrevista a Dani, dona da librería AZ de Verín.

* Libros Vivos: Erín Seoane (1º BAC B) recensiona o manga Boy meets Maria, de Peyo.

ORELLAS DE ENTROIDO

Redacción: Nuria Barreira, 1º ESO A.

As orellas de entroido son unha sobremesa tradicional de Galicia que reciben este nome pola particular forma que teñen, similar á orella dun porco.

A gastronomía do entroido inclúe moitos produtos que derivan do porco, xa que esta é unha época de abstención de certas clases de carne. Por este motivo, creábanse réplicas dos alimentos que non se podían comer con outros ingredientes. Por iso, é nesta época do ano cando se adoita ver esta sobremesa nas pastelerías da comunidade autónoma.

Esta sobremesa consiste nunha masa frita. En todas elas os ingredientes principais son a fariña, o ovo, a manteiga de porco, o leite, a auga, o limón, o aceite e a canela.

Adóitanse presentar nunha fonte con azucre (branco ou  glas) e  canela. Nalgunhas zonas tamén se acompañan con mel.

A CASTAÑA GALEGA

 Redacción e audio: Diana Calvo Gallego, 1º ESO A.

A castaña galega é a única con marca de calidade recoñecida en España e non, non engorda tanto como se cre. Cocidas, asadas, en fariña ou como marmelada, a castaña pódese preparar de múltiples formas ou comerse crúa. Este alimento foi (e segue sendo) fundamental na alimentación dos galegos, aínda que actualmente consómese sobre todo durante o outono.

O cultivo da castaña cambiou ao longo dos anos. Os nosos antepasados tiñan diferentes variedades nun  souto, ou incluso na mesma árbore para que a campaña durase máis e o autoconsumo e a alimentación dos animais estivesen garantidos. "Agora vaise a unha partida homoxénea de comercialización para que sexan todas a mesma variedade, mesmo calibre, que pelen igual, que cozan coa mesma intensidade...

"A nivel autóctono temos  Castanea  Sativa, que está protexida pola IGP (Indicación Xeográfica Protexida).

A castaña galega é unha das máis valoradas a nivel mundial polas súas características  organolépticas, que fan referencia á cor, ao sabor, á textura, á aparencia e ao cheiro.

PREMIADOS NO CONCURSO "CHEGANDO A ÍTACA"

 Os gañadores do concurso fotográfico "Chegando a Ítaca" son:

1º premio: David Regueiro Fernández, 1º ESO B.

“A vida”: A fotografia representa a paso da vida, dende a xuventude ata a vellez, os cambios que presentamos co paso do tempo. As engurras representan sabedoría.

2º premio: Nerea García Barea, 1º BAC B.

"As engurras" 

Escollín está imaxe debido a que dende pequena sempre me gustou comparar as engurras dos meus avós cos pregos que están presentes na cortiza das árbores, xa que en ambos casos, contra mais houbera, máis idade.  

Esas rugosidades dinnos máis do que cremos, se pensamos detidamente son as marcas dos que sufriron, dos que se caeron e despois levantáronse. 

Todo para continuar loitando, para ter un bo futuro para eles mesmos e para a súa familia. 

Non podemos deixar que caia no esquecemento todo o que fixeron; é grazas a eles que estamos aquí.

Deberiamos escoitalos e aprender deles, saben da vida moito máis que nós.

E para terminar, gozade cada momento con eles porque chegará un día no que xa non estarán e o que quedará entón serán as nosas lembranzas.

3º premio: Laura Dos Santos Gallego, 1º BAC A.

“Son coma un libro con páxinas cheas de coñecemento”

Nun banco preto da lareira dúas persoas con cabelos brancos,

son o coñecemento e a sabiduría que todos nós obtemos,

eles son o cariño e amor que todos necesitamos,

son o resumo dunha vida enteira chea de experiencias

grazas as cales sobrevivimos neste estraño mundo.

Quen son estás persoas? Os nosos avós.

A entrega de premios terá lugar o vindeiro día 21 de decembro, ás 11:20 na biblioteca do noso centro.

 

Parabéns aos premiados e  moitas grazas a todos por participar!!!

No mes de febreiro realizarase unha exposición coas imaxes presentadas, coincidindo coa participación do instituto no programa 21 Días co Galego e +.

ESTE MES PODERASE VER A ESTRELA DE NADAL POR PRIMEIRA VEZ EN 800 ANOS

 Redacción e audio Uxía Pérez Diaz, 1º ESO A.

Aínda que esa luminosidade, coñecida como “Estrela de Nadal” non é unha estrela propiamente dita,  senón un fenómeno do sistema solar, merece unha  atención especial desde a perspectiva da astronomía e da física.

A última vez foi avistada no ano 1226 e agárdase que volva ser visible o vindeiro 21 de decembro, coincidindo co solsticio de inverno. Nese intre , Xúpiter e Saturno crúzanse tan preto que dan lugar a un efecto de luz xigante.

Parecen combinarse varias cuestións inusuais . A primeira é que os alineamentos entre planetas son pouco comúns,  xa que ocorren unha vez cada 20 anos e a segunda, que será visible poucos días antes do Nadal.

O fenómeno será visible a simple vista e ademáis, poderanse distinguir os planetas dunha forma sinxela.  Xúpiter será o astro máis brillante no ceo despois da lúa , namentras que ao seu carón , un pouco máis a esquerda , atoparase Saturno , con menos luz , que ademáis se recoñece polos seus aneis. 

AS LAMBETADAS AXÚDANNOS A COÑECER A DOBRE HÉLICE DO ADN

 O alumnado de 4º ESO realizou maquetas da molécula da vida con lambetadas.

Nestes modelos comestibles cada nucleótido, inclúe: 

• Unha pentosa; a desoxirribosa.
• Ácido fosfórico. 
• Unha base nitroxenada (adenina, timina, citosina ou guanina). 

Ademais, teñen en conta a complementariedade de bases: en fronte dunha adenina, vai unha timina, e en fronte dunha citosina, unha guanina.

A continuación aparecen as dobres hélices feitas por: Carla García, Juan José Rodicio e Noa Rodríguez de 4º ESO A.

A ESTRELA S2 SEGUE A CONFIRMAR QUE EINSTEIN TIÑA RAZÓN

 

Redacción: Martina Dosantos, 1º ESO B.

O pasado mes de abril, coñeciamos unha proba máis que confirma  a Teoria da Relatividade de Einstein: A estrela S2 cercana a un burato negro no corazón da Vía Láctea , na constelación de Saxitario, non ten una órbita elíptica fixa, como afirmaba  Isaac Newton, na súa Teoría da Gravidade, senón que  S2 “baila” arredor do burato negro, como  xa predicía Einstein fai 100 anos, o seu movemento parece debuxado cun espirógrafo.

OS BENEFICIOS DO MEL

 Redacción e audio: Uxía Pérez Díaz, 1º ESO A

Na  antigüidade , diferentes culturas como a exipcia incorporaron o mel nas máis diversas actividades relacionadas coa  saúde. Desde entón, o seu uso como  antibíotico ou como alimento mediciñal, foi tan popular en varios países, que chegou mesmo ata os nosos días.

Os beneficios probados do mel, son entre outros, os seguintes:

Contén unha gran cantidade de nutrientes saudables. No  néctar concéntranse os azucres ,  aminoácidos e minerais máis importantes das plantas. Unha vez expulsado polas abellas na colmea, o  néctar pasa por un proceso que o mellora.
É rica en antioxidantes. Entre eles cóntanse:  flavonoides,  fenoles, encimas e ácidos orgánicos similares, que son capaces de reducir o risco de ataques ao corazón,  embolias e algúns tipos de cancro.
É mellor que o azucre para os  diabéticos. Aínda que contén un alto nivel de glucosa, que pode elevar o azucre en sangue ,o seu consumo regular é máis recomendable para os  diabéticos que o azucre.
Os seus antioxidantes baixan a presión arterial. Aínda que os seus resultados respecto diso son bastante modestos polo que non se debe esquecer a práctica dun  exercicio físico regular.
Axuda a reducir o colesterol malo. Varios estudos demostraron resultados significativos respecto diso así como que aumenta o nivel de colesterol  HDL ou colesterol bo. Isto evita a  atereoesclerose , factor de risco en  embolias e ataques cardíacos.
Pode reducir os  triglicéridos. Substituír o azucre polo mel fai reducir substancialmente os seus niveis.
Os seus antioxidantes teñen moitos outros beneficios sobre a saúde cardiovascular. Axuda a dilatar as arterias, prevén a formación de  coágulos de sangue e protexe  ao corazón da tensión oxidativa.
Axuda a recuperar os hábitos de sono e a reducir a tose nos nenos.
Contribúe a curar queimaduras e lesións. As súas propiedades  antibacterianas e  antiinflamatorias, son de utilidade en tratamentos de lesións como o  herpes , a psoriase e a recuperación de lesións en xeral.

COMO SE FORMAN AS AURORAS BOREAIS E CALES SON AS SÚAS CARACTERÍSTICAS?

 Redacción: Nuria Barreira, 1º ESO A

No hemisferio sur coñécese como aurora austral e no hemisferio norte como aurora boreal.

A aurora boreal prodúcese cando as partículas cargadas polo Sol chocan coa atmosfera terrestre e o noso campo magnético diríxeas cara aos polos. Por iso falamos de aurora boreal para o polo norte e outra meridional para o sur. 

As auroras teñen formas, estruturas e cores moi diversas que tamén cambian rapidamente co paso do tempo. Durante unha noite, a aurora pode comezar como un arco illado moi alongado que se estende sobre o horizonte. Arredor da medianoite o arco pode comezar a iluminarse, poden formarse ondas ou rizos ao longo do arco e tamén estruturas verticais que se asemellan a raios de luz moi longos e finos. De súpeto, todo o ceo pode encherse de bandas, espirais e raios de luz que tremen e se moven rapidamente polo horizonte. A súa actividade pode durar duns minutos a horas. Cando se achega o amencer todo o proceso parece calmarse e só algunhas pequenas áreas do ceo parecen brillantes ata que chega a mañá.

O osíxeno é o responsable das dúas cores primarias das auroras.

Este fenómeno tamén existe noutros planetas do sistema solar, que teñen comportamentos similares ao planeta Terra. Tal é o caso de Xúpiter e Saturno, que teñen campos magnéticos máis fortes que a Terra. Urano e Neptuno tamén teñen campos magnéticos e ambos teñen cintos de radiación amplos.

APOSTANDO POLA AGRICULTURA E A GANDARÍA ECOLÓXICA

 Redacción e audio: Diana Calvo Gallego, 1º ESO.

Sabías que a facturación da agricultura e da gandaría ecolóxica en Galicia creceu un 42% no último ano?

Os  50 millóns de euros que facturou a comunidade galega aválano, e é que cada vez son máis os profesionais que deciden apostar polos cultivos ecolóxicos nesta terra. 

En base aos últimos estudos que manexa o sector da agricultura ecolóxica, o crecemento neste campo podería ser aínda maior nos vindieros anos.

Carnes, iogures, ovos… cada vez son máis os andeis dos supermercados que nos mostran produtos que portan unha etiqueta na que podemos ler: “produción ecolóxica”.

Seguramente ti mesmo puidéralo comprobar nunha das túas últimas visitas ao supermercado, verdade?

Como o seu propio nome indica, os alimentos de produción ecolóxica son aqueles que foron elaborados seguindo unha arte moi concreta: a agricultura ecolóxica.  Pero, que é realmente a agricultura ecolóxica?

É a arte agrícola que respecta o medio ambiente e conserva a fertilidade do chan mediante a utilización óptima dos recursos e sen uso de produtos químicos de sínteses.

En definitiva, é un sistema alternativo de produción agrícola que permite obter alimentos (de orixe animal e vexetal) da máxima calidade e libres de residuos químicos.

MANUEL, ALUMNO DE 1º DE BACHARELATO, CAMBIOU A "PLAY" POLAS OVELLAS

 

A nosa antiga alumna Sabela Souto gravou este vídeo, que ten como protagonista ao noso alumno de 1° de Bacharelato Manuel, que cambiou a "Play" polas ovellas.
(Interesante a reflexión do noso antigo compañeiro, profesor de Filosofía no Taboada Chivite, Eloi Domínguez, sobre o lobo.)

O MEL DE GALICIA

 

Redacción: Nuria Barreira, 1º ESO A.

   O Mel de Galicia é un produto natural e fresco recollido desde hai centos de anos. O coidado e a atención que se pon na súa elaboración permiten ao mel conservar todas as súas propiedades xenuínas.

  O mellor mel de Galicia prodúcese en Lalín, na provincia de Pontevedra.

  O mel é un dos recursos naturais que máis usa o ser humano. A partir dos clásicos textos de medicina, o mel aparece como un importante recurso para tratar feridas, dor e enfermidades.

  Un dos beneficios notables do mel son as súas accións antioxi-dantes e antienvellecemento. Tamén se coñecen os efectos anti-bacterianos, antisépticos e curativos. Debido ás súas propie-dades calmantes, emolientes, hidratantes e tonificantes.

UN NOVO PRODUTO CO SELO GALEGO: "A TORTA DO CIGARRÓN".

 

Redacción e audio: Diana Calvo Gallego, 1º ESO.

 A TORTA DO CIGARRÓN é un doce típico dos días do "Entroido" de Verín (Ourense), con permiso da súa veciña “Bica de Laza”. A súa textura está a medio camiño entre unha bica e unha torta de Santiago, por iso o seu sabor peculiar. Os seus ingredientes principais son as castañas, as améndoas e as noces. A súa receita está celosamente gardada por algunhas pastalarías da vila. Na súa superficie ten debuxado  a carauta do mítico cigarrón da zona, de aí o seu nome . Esta torta comparte protagonismo con todos os postres caseiros que se fan no Entroido, como: leite frita, torradas, orellas, rosquillas, filloas… 

A continuación podedes escoitar o audio:

"QUEIXO O REXO", PRODUTO GALEGO RESPECTUOSO CO MEDIO AMBIENTE

Hoxe inaguramos unha nova sección no blog: "Co selo galego", para dar a coñecer produtos fabricados en Galicia.

A primeira en presentarnos un produto galego respectuoso co medio ambiente é Uxía Pérez Diaz de 1º ESO A, colaboradora do EDLG.

        Nun enclave excepcional á beira do río Arnoia, pacen as ovellas da raza latxa da Queixaría “O Rexo”. Neste profundo bosque do interior de Galicia, no Concello de Allariz , elabórase un dos poucos queixos de leite de ovella sen pasteurizar  producidos en Galicia. Zona cun clima idóneo para o pastoreo desta raza ovina de la basta , orixinarias do País Vasco e Navarra, que coa calidade do pasto diario, a calma que precisan e respectando os tempos de menor producción (onde a actividade se para) conseguen que “O Rexo” sexa un queixo excelente.

Feito a base de leite cru , elabórase con moito agarimo e de xeito totalmente  artesanal. Ao  empregar  leite  sen pasteurizar, as pezas de queixo precisan dun período de maduración por riba dos 90 días , o que lle permite eliminar as bacterias propias do leite  para poder ser consumido coas máximas garantías sanitarias ao tempo que mantén o seu sabor suave. Isto confírelle,  xunto co medio no que se obran, un carácter de seu.

De lixeiro sabor picante , manteigoso, cun resaibo  intenso e persistente, consolidou un lugar propio dentro da gastronomía alaricana e de moitos fogares galegos , que levan a súa mesa un queixo de calidade respectuoso co medio ambiente.

O queixo culmina todo un proceso de apego e coidado da natureza, xa que grazas ao pastoreo do rabaño nos prados , os terreos de “O Rexo” recuperaron o seu aspecto coidado de antano.